سیر تحول نهاد مرجعیت مذهبی شیعه از خراسان تاریخی تا افغانستان معاصر
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دکتری روابط بینالملل جامعة المصطفی العالمیة
چکیده
اسلامِ شیعی در زمان امام علیm در خراسان بنیان نهاده شد، در دوران امام رضاm تعمیق یافت، و بهواسطه اصحاب و شاگردان معصومین( توسعه یافت. در عصر غیبت کبری، فقیهان شیعه، مرجعیت و هدایت دینی جوامع شیعی را در خراسان عهده دار شدند. این مقاله با رویکرد تاریخی- تحلیلی و با اتکا بر منابع کتابخانهای و دادههای اسنادی، به بررسی روند تاریخی تحول نهاد مرجعیت شیعه در خراسان تاریخی، از قرون نخستین اسلامی تا افغانستان معاصر میپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که علیرغم سلطه طولانیمدت مذاهب فقهی گوناگون، نفوذ جریانهای عرفانی، و فشارهای سیاسی و مذهبی، فقیهان و محدثان شیعه با فراز و نشیبهای در این منطقه نقش مهمی در گسترش، پویایی و روزآمدسازی فقه ایفا کردهاند که نشاندهنده تداوم، تطور و بازتولید نهاد فقاهت در قالبهای گوناگون بوده است. این مقاله میکوشد با ترسیم سیر تاریخی و تحلیل ساختار و کارکرد مرجعیت، زمینهای برای شناخت ژرفتر نقش آن در شکلگیری و تداوم هویت دینی شیعیان این اقلیم فراهم آورد. چشم انداز روشن از آینده نهاد مرجعیت را ارائه کند.
کلیدواژهها
)